Artikel Toekomstbestendige begraafplaatsen
De gemeentelijke begraafplaatsen voldoen niet meer aan het beeld dat de gemeente de inwoners wil bieden. We bekijken daarom de inrichting, het beheer en het gebruik van de begraafplaats voor de toekomst.
Onderzoeken
De gemeenteraad stemde in 2022 in met het onderzoeken van de mogelijkheden om de begraafplaatsen toekomstbestendig te maken. In het onderzoek keken we onder andere naar de benodigde capaciteit (aantal graven / urnenplekken) op de begraafplaatsen in Meerssen en Bunde voor de toekomst. Dat vertaalden we in een inrichtingsvisie voor beide begraafplaatsen.
Om te bepalen welke capaciteit de gemeente Meerssen nodig heeft voor de komende 40 jaar voerde de gemeente een berekening uit. Hierbij hielden we rekening met trends en ontwikkelingen en de bevolkingssamenstelling binnen onze gemeente.
Daarnaast blijkt dat inwoners ook behoefte hebben aan andere manieren van herdenken. Door het omvormen van de begraafplaatsen naar een meer parkachtige omgeving krijgen de begraafplaatsen de functie van gedenkpark.
Het beheren van een begraafplaats genereert inkomsten, maar er zijn uiteraard ook uitgaven. In het onderzoek keken we ook naar de manier waarop een begraafplaats geëxploiteerd kan worden en wat dat kost. Deze kosten namen we mee in een voorstel voor aanpassingen van de tarieven voor begraven en het plaatsen van urnen.
Herinrichting begraafplaatsen in 2024
Om de begraafplaatsen toekomstbestendig in te richten, maakten we een inrichtingsvisie voor beide begraafplaatsen. Op basis van deze inrichtingsvisie stelde de gemeenteraad in mei 2023 € 795.000 beschikbaar voor een nieuwe toekomstbestendig inrichting van de begraafplaatsen. De inrichtingsvisie werd vertaald naar een voorlopig ontwerp. Dit voorlopige ontwerp presenteerden we tijdens twee inloopavonden. Tijdens deze avonden haalden we ook ideeën en wensen op van bewoners en andere belangstellenden. Ook vroegen we inwoners aan de hand van een (digitale) enquête naar hun ideeën en mening.
Het definitieve ontwerp van de begraafplaatsen presenteerden we in oktober 2023 in gemeenschapshuis de Stip in Meerssen en in Café de Haverput in Bunde. Uw opmerkingen en ideeën verwerkten we zoveel mogelijk in het ontwerp. Het ontwerp vindt u onderaan deze pagina. Aan de hand van het definitieve ontwerp stellen we op dit moment bestekstekeningen en het bestek op. Vervolgens starten we met de aanbesteding van de werkzaamheden. We hopen dit in juni 2024 af te ronden. Dan is ook bekend wie het werk gaat uitvoeren. Als alles volgens planning verloopt, starten we in juli met het omvormen van de begraafplaatsen naar gedenkparken. De werkzaamheden duren tot april 2025.
Ontwerp gedenkpark Meerssen
Monumentale gedeelte begraafplaats
Het oorspronkelijke ontwerp uit 1884 is nog steeds herkenbaar op begraafplaats Meerssen. De historie is voelbaar door de inrichting, de oude bomen en de historische grafmonumenten. De centrale as verbindt de verschillende delen van de begraafplaats. De bomen en hagen versterken dit. Het historische deel voegt veel belevingswaarde en rust toe aan de begraafplaats. Het is daarom belangrijk dit gebied zónder ingrijpende wijzigingen te behouden.
Verbinding Bunderstraat
De urnenmuur onderbreekt de oorspronkelijke verbinding tussen de Bunderstraat en het monumentale deel van de begraafplaats. Als onderdeel van het herstellen van de structuur op de begraafplaats willen we de verbinding richting de Bunderstraat herstellen. Dit ook naar aanleiding van een verzoek van de kerkelijke gemeenschap. Het verwijderen van de urnenmuur is echter niet mogelijk. We gaan wel de verbindende tussenmuren (waar géén urnen in staan) verwijderen om de verbinding richting Bunderstraat te verbeteren. Deze werkzaamheden hebben géén gevolgen voor de aanwezige urnennissen.
Padenstructuur
De paden zijn nu grotendeels half verhard (met gravel). Op verschillende plekken zijn ze versleten en/of overgroeid. De padenstructuur is echter historisch belangrijk. Goed begaanbare paden vergroot de toegankelijkheid van de begraafplaats. Daarom passen we de hoofdpaden aan naar verharde paden. Op deze manier is de hoofdstructuur duidelijk zichtbaar. Bovendien maken we zo het onderhoud eenvoudiger en zorgen we voor een beter toegankelijke begraafplaats.
Bomenstructuur
De bestaande boomstructuren blijft bestaan. De bomen staan niet allemaal op ideale locaties voor wat betreft groeiruimte. Ze vormen echter belangrijke structuren en bieden een gevoel van intimiteit.
Gedenkplek
Centraal op de begraafplaats willen we een gedenkplek maken. Op deze gedenkplek plaatsen we een gedenkobject. Dit gedenkobject biedt straks de mogelijkheid om een gedenkplaatje te plaatsen. Op deze gedenkplek planten we enkele herdenkingsbomen. Deze kunnen belangstellenden straks adopteren.
Urnentuin
De bestaande urnenplek aan de noordzijde vormen we om naar een urnentuin. Het bestaande pad verplaatsen we zodanig dat de nieuw te plaatsen urnen mooier in het geheel geplaatst kunnen worden. We voegen aantrekkelijke beplanting en een zitgelegenheid toe, zodat het een fraai geheel wordt.
Verzamelgraf
We leggen een verzamelgraf aan nabij de ingang aan de Pastoor Nicolaas Creftenstraat. In een verzamelgraf worden resten die vrijkomen uit graven waarvan de grafrechten zijn opgezegd begraven.
Bloemengraven
Van oudsher was het gebruikelijk een graf te voorzien van een grafsteen die het hele graf bedekt. Vanuit de duurzaamheidsgedachte staan we voortaan ook toe dat er een klein gedenkmonument wordt geplaatst in combinatie met planten. Het is dus niet meer noodzakelijk om een grafsteen te plaatsen die het hele graf afdekt. Grafplekken die niet worden gebruikt, beplant de gemeente. Deze werden normaal voorzien van grind.
Gebouw
Het gebouw aan de noordzijde van de begraafplaats wordt op dit moment gebruikt voor diverse doeleinden. Door de ligging kan het gebouw eventueel een functie krijgen zonder dat er een directe relatie is met de begraafplaats. De plek is daarnaast een geschikte plek om in te richten als urnentuin in combinatie met galerijgraven en/of urnenmuren. Het gebouw blijft - in afwachting van een eventuele toekomstige vraag naar urnenmuren of galerijgraven - gehandhaafd.
Ontwerp gedenkpark Bunde
De begraafplaats voelt intiem en lommerrijk aan. De volle bomen en het toepassen van een hagenstructuur (waarbinnen de graven liggen) versterken dit gevoel.
Boomstructuren
We handhaven de bestaande boomstructuren. De bomen vragen wel aandacht. De aanwezige platanen langs de hoofdas zijn te groot voor de locatie. Het vervangen door andere bomen is mogelijk, maar heeft veel impact op de uitstraling van de begraafplaats. Er is daarom voor gekozen de bomen te behouden en deze te kandelaberen. Dat betekent dat we de bomen flink snoeien.
Haagstructuren
Door de hoogte van de hagen is de structuur van de begraafplaats minder duidelijk geworden. Hierdoor kan de begraafplaats aanvoelen als een doolhof. Door de juiste aanpassingen behouden we het intieme gevoel, maar bieden we ook weer een herkenbare structuur.
Gedenkplek
Aan het uiteinde van de hoofdas van de begraafplaats willen we een gedenkplek maken. Op deze gedenkplek plaatsen we een gedenkobject. Dit gedenkobject biedt de mogelijkheid om een gedenkplaatje te plaatsen.
Urnenplek naast gebouw
Op de bestaande urnenplek komt meer groen. De boom die eerder in het midden van het urnenveldje stond, komt terug op dezelfde plek.
Urnentuin
Uit de enquête blijkt dat er grote interesse is in een urnentuin. Aangezien de huidige urnenplek in Bunde een beperkte omvang heeft, is een nieuwe urnentuin ontworpen. Deze komt in het gedeelte van de begraafplaats dat grenst aan de achterzijde van Albert Heijn.
Padenstructuur
De paden op de begraafplaats bestaan gedeeltelijk uit grind en gedeeltelijk uit klinkerverharding. Om meer eenduidigheid te krijgen in de hoofdstructuur voorzien we enkele andere paden ook van klinkerverharding.
Verzamelgraf
Het bestaande verzamelgraf ligt in het gedeelte van de begraafplaats nabij de achterzijde van Albert Heijn. Het verzamelgraf passen we beter in en passen we aan.
Bloemengraven
Van oudsher was het gebruikelijk een graf te voorzien van een grafsteen die het hele graf bedekt. Vanuit de duurzaamheidsgedachte staan we voortaan ook toe dat er een klein gedenkmonument wordt geplaatst in combinatie met planten. Het is dus niet meer noodzakelijk om een grafsteen te plaatsen die het hele graf afdekt. Graven die niet worden gebruikt, beplant de gemeente. Deze werden normaal voorzien van grind.
Gebouw
Het gebouw op de begraafplaats wordt momenteel niet gebruikt. Door de ligging biedt het wel mogelijkheden tot omvorming naar bijvoorbeeld een urnenmuur of galerijgraven. Het gebouw blijft - in afwachting van verdere toekomstige vraag - gehandhaafd.
Reeds uitgevoerde werkzaamheden op de begraafplaatsen
Ruimingen begraafplaats
Eerder informeerden wij u dat we vertraging hebben opgelopen bij het bovengronds ruimen van graven waarvan de grafrechten afliepen. Enkele weken na de start van de ruimingswerkzaamheden staakte de aannemer namelijk het werk en gaf de opdracht terug. Vervolgens hebben we een nieuwe aannemer gezocht. Deze heeft inmiddels alle graven geruimd waarvan de grafrechten zijn opgezegd. Enkele graven waarvan de grafrechten zijn opgezegd, zijn nog niet verwijderd. Dit in verband met een voorgenomen nader onderzoek naar de monumentale / cultuurhistorische waarde van deze graven.
Monumentale en beeldbepalende graven begraafplaats Meerssen en Bunde
Op de begraafplaats in Meerssen bevinden zich monumentale en beeldbepalende graven. In Bunde bevinden zich wellicht enkele cultuurhistorische waardevolle /beeldbepalende graven. Deze graven dragen bij aan de beleving en de uitstraling van de begraafplaatsen. Om het historische deel van de begraafplaats in Meerssen te behouden, geven we in dit historische deel geen nieuwe graven uit. We ruimen alleen de beeldverstorende graven na afloop van de grafrechten bovengronds. De vrijkomende ruimte vullen we aan met grind of beplanting.
We zijn gestart met het restaureren van monumentale graven op de begraafplaats in Meerssen. Met ingang van 2024 hebben we structureel € 3.000 in de begroting opgenomen voor het onderhouden van monumentale en beeldbepalende graven.
Mededeling n.a.v. vraag tijdens informatiebijeenkomst
Tijdens één van de informatieavonden stelde een van de aanwezigen de vraag of de gemeente nabestaanden kan informeren als het graf waarvan zij afstand hebben gedaan ondergronds geruimd wordt. Dat betekent dat op dat moment namelijk de resten worden bijgezet in het verzamelgraf. Betrokkenen geven aan het prettig te vinden te weten wanneer de resten in het verzamelgraf bijgezet zijn. De begraafplaatsadministratie heeft bekeken of de gegevens van de oude rechthebbende in de administratie behouden kunnen worden. Helaas beschikt de administratie applicatie daar niet de mogelijkheid toe. We kunnen dan ook helaas niet tegemoet komen aan dit verzoek.
Informatie
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen, neem dan contact op met ons Gemeentelijke Klant Contact Centrum (KCC), telefoon 14 043. Of mail: begraafplaatsenadministratie@meerssen.nl.
